زندگینامهٔ ناصر بخارائی (۷۱۵ – ۷۹۰ ه.ق.)
ناصر شاعری است غزل سرا از سدهٔ هشتم هجری، هم دوران حافظ و سلمان.
گمان بر این است که او در دههٔ دوم سدهٔ هشتم زاده شده است، از همین رو دکتر مهدی درخشان فراهم آورنده و ویراستار دیوان ناصر، با نشانه‌ها و پی‌گیری رد پای او در رویدادهای تاریخی، سال تولد او را در دهّ دوم سدهٔ هشتم ۷۱۵ هجری را گرفته است. سال درگذشت او را بین سالهای ۷۸۴ تا ۷۹۰ گمانه زنی کرده است.
پیش از انقلاب مشروطه ناصر آنچنان گمنام نبوده، نسخه های خطی دیوان او تا سده‌های اخیر هم بازنویسی میشده( یکی از منابع خطی دکتر درخشانی نوشته شده در آستانهٔ انقلاب مشروطه است به سال ۱۳۰۴ قمری)، اشعار او به ویژه ترجیع بندهای او در جُنگ‌ها یافت میشود. ولی در دوران پس از مشروطه به کلی فراموش شده بود و کمتر ادیبی او را می‌شناخت . نخستین کسی که در دوران جدیدپژوهشی در بارهٔ ناصرچاپ کرد دکتر پرویز خانلری بود که در مجلهٔ سخن آبان ماه ۱۳۴۵ با نام مستعار پژوهنده در مقاله‌ای مشترکات حافظ و ناصر بخاری سنجیده است.
از سوی دیگر دکتر مهدی درخشان سرگرم تهیهٔ نسخه‌های خطی دیوان و جمع آوری اشعار ناصر میگردد و با چندین سال کار دیوان ناصر را از روی ۷ نسخهٔ خطی تهیه و تصحیح کرده و در سال ۱۳۵۳ به چاپ می‌سپرد. او در دیباچهٔ دیوان ناصر شرح بلند بالائی از یافته‌های خود در بارهٔ زندگی و شعر ناصر داده است . دیوان ناصر را می‌توانید از کتابخانهٔ مجازی دانلود کنید.
دکتر درخشان زحمت فراوانی کشیده است و باید از او سپاسگزار بود ولی روش او ناقص است. به نظر من نسخه‌ای را که دکتر درخشان به عنوان اساس گزیده است انتخاب خوبی نبوده است، در حالی که نسخهٔ بهتری در دست داشته است و آن را مبنا قرار نداده است. درخشان اختلاف نسخه‌ها را گاه در پای صفحه نوشته است و گاه ننوشته است.
همچنین نسخه‌های دیگری در کشورهای آسیای میانه، تاجیکستان، ازبکستان، روسیه (غازان) و جمهوری آذربایجان وجود دارد که گفته میشود نسخه‌های بهتر و قدیمی تر از نسخه های ایران و ترکیه در بین آنها وجود دارد و تا کنون در ایران در بارهٔ آنها اطلاعات کمی نوشته شده است.
اگر خوانندگان گنجور از آسیای میانه به آن نسخه‌ها دسترسی داشته باشند و به ما آگاهی دهند سپاسگزار خوهیم بود که در تهیهٔ نسخهٔ بهتری از دیوان ناصر در آینده فراهم خواهد شد.